http://www.nu.nl/weekend/3911527/veelbelovende-nieuwe-president-indonesie-krijgt-zwaar-.html

 

Afgelopen week kreeg Indonesië een nieuwe president. Joko Widodo moet gelden als frisse wind voor de met corruptie doordrongen regering. De verwachtingen zijn groot, maar kan Widodo er iets van waarmaken?

De inauguratie van de nieuwe Indonesische president Joko Widodo maandag was op zijn minst bijzonder. Widodo reed na zijn beëdiging een open koets door Jakarta, daar waar zijn voorgangers eerder altijd kozen voor een geblindeerde limousine.

's Avonds had Jokowi, zoals Widodo in de volksmond ook wel wordt genoemd, een gratis popconcert georganiseerd en rende hij als een rockster, gekleed in simpele witte blouse, heen en weer over het podium.

Widodo begon zijn verkiezingscampagne bijzonder goed. De geboren timmermanszoon schopte het eerder al van succesvol ondernemer, naar burgemeester tot gouverneur van Jakarta en wist tijdens zijn campagne veel Indonesiërs voor zich te winnen met zijn strijd tegen corruptie en het verbeteren van de mensenrechten.

Widodo werd ook wel gezien als de Indonesische Obama, aldus Time Magazine in mei. Net als de Amerikaanse president heeft hij een groot selfmade man-gehalte en kreeg hij te maken met een felle tegencampagne, in Widodo's geval tegenstander Prabowo Subianto.

 

Campagne

In de peilingen stond Widodo er tijdens de verkiezingscampagne lange tijd goed voor, maar door onder meer de laster van concurrent Subianto en het uitblijven van een stevig tegengeluid, slonk Widodo's achterban gestaagd. Hij werd er onder meer van beschuldigd geen volger van de islam te zijn, een vernietigend verwijt in het grootste moslimland ter wereld. Widodo heeft de aantijgingen altijd ontkend.

Vlak voor de verkiezingen was Widodo's voorsprong op Subianto bijna geheel verdampt. Toch won hij met 53,15 procent van de stemmen. Nu Widodo is aangetreden moet hij alsnog gaan waarmaken wat hij heeft beloofd.

Ambities

Tijdens zijn inauguratietoespraak waren Widodo's ambities in elk geval helder: "We moeten hard werken om Indonesië weer sterk en onafhankelijk te maken. Dit is het moment om met z’n allen ervoor te zorgen dat Indonesië een politiek soeverein land wordt, met een sterke culturele identiteit en een zelfvoorzienende economie."

"Het is maar zeer de vraag of hem dat lukt", stelt Indonesische-specialist Henk Schulte-Nordholt van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land en Volkenkunde (KITLV) in gesprek met NU.nl. "Zijn tegenstander Subianto heeft de meerderheid van het parlement achter hem en probeert Widodo op die manier telkens dwars te zitten. Daarnaast zit de Indonesische economie tegen en is het maar de vraag of hij genoeg werk kan creëren."

Schulte-Nordholt doelt hiermee op het feit dat het land moeite heeft de economische groei van 6 procent aan te houden. De infrastructuur kampt met problemen en buitenlandse investeerders worden afgeschrikt door de aanhoudende corruptie en de bureaucratie. Daarnaast is Indonesië erg afhankelijk van de import van voedsel, sinds de jaren 80 is het land niet meer in staat zelfvoorzienend te zijn.

Obama-effect

"Widodo heeft bovendien last van een dubbel Obama-effect", stelt Schulte-Nordholt. "Naast de macht van tegenstander Subianto heeft voormalig president en partijgenoot Megawati Soekarnoputri Widodo geholpen tijdens zijn verkiezingsstrijd en verwacht ze nu dat zij en haar partijgenoten van de PDI-P de meest interessante posities binnen het kabinet krijgen. Widodo zal eindeloos veel compromissen moeten sluiten om alles in goede banen te leiden."

Toch geeft Schulte-Nordholt 'Jokowi' op dat gebied wel kans. "Indonesië zit niet te wachten op Subianto, die zijn voorkeur voor afschaffing van democratie en een meer dictatoriaal beleid eerder al heeft uitgesproken. Daarnanaast heeft hij aan Jusuf Kalla, vice-president en getalenteerd politicus, een goede hulp in het parlement."

Volgens politiek annalist Cecep Hidayat van de University of Indonesia zou Widodo bovendien dankzij zijn grote schare volgers de druk die vanuit de politieke partijen op hem wordt uitgeoefend kunnen breken. "Tijdens zijn campagne is Widodo er in geslaagd veel mensen achter hem te krijgen en dat is nog steeds zijn sterkste troef", zegt Hidayat tegen The Jakarta Post. "Hij zou dit moeten gebruiken om zijn invloed op de andere politici te vergroten."

Corruptie

Afgelopen week maakte Widodo een opvallende stap in de strijd tegen corruptie. Hij keurde acht kandidaten voor de post van minister af. Het is voor het eerst dat een Indonesische president dit doet. Widodo ziet de strijd tegen corruptie als een van de prioriteiten van de regering. Zijn voorganger Susilo Bambang Yudhoyono liet op dat vlak veel te wensen over.

"Widodo heeft hiermee een statement gemaakt, maar hij krijgt nooit een schoon kabinet", meent Schulte-Nordholt. "Hiervoor is corruptie te diep doorgedrongen in de samenleving. Er zijn formeel gezien regels tegen omkoping, maar in de schaduw daarvan spelen zich heel andere dingen af. Het zou nog generaties duren voordat corruptie is uitgebannen. Dat kan Widodo niet alleen."

Mensenrechten

Een ander streven van de nieuwe president is het verbeteren van de mensenrechten. "Hoewel de vorige president op dat gebied al aardig wat heeft verbeterd, is er voor Widodo nog veel werk te verrichten op dat gebied", laat een woordvoerder van Amnesty International desgevraagd aan NU.nl weten.

"De vrijheid van meningsuiting is bijvoorbeeld de afgelopen jaren flink geweld aan gedaan. En sinds Indonesië een belangrijke rol heeft gespeeld bij het opzetten van de richtlijnen voor mensenrechten van de ASEAN (Association of Southeast Asian Nations, Associatie van Zuidoost-Aziatische Naties, red.), moet het land een goed voorbeeld zijn."

Hoewel het dus afwachten is hoe Joko Widodo het zal doen als president, heeft hij volgens Schulte-Nordholt zijn allergrootste prestatie al bereikt: "Dat hij werd verkozen en Subianto niet is heel belangrijk geweest voor Indonesië. Eindelijk heeft Indonesië een presidentskandidaat met een schoon verleden, daar heeft het land heel veel mee gewonnen."