Er is inderdaad (te) veel keus, maar aan de andere kant valt er ook weinig te kiezen. Afgelopen week ben ik afgezanten van vier verschillende partijen langsgeweest - de Partai Demokrat, Golkar, de PKS en Gerindra. Maar veel verschillen heb ik niet kunnen ontdekken.
De afgezanten zelf ook niet, trouwens. Syamsul Mu’arif, het hoofd organisatie van Golkar en een oud-minister van die partij, zei zelf al dat de PD, Golkar, Gerindra en Hanura eigenlijk dezelfde visie hebben. ,,Het enige verschil is de motivatie: de leiders van die andere partijen hebben hun partij zelf opgericht omdat ze geen leider van Golkar kunnen zijn.”
Bij de Partai Demokrat van president Yudhoyono had campagneleider Yahya Sacawiria ook grote moeite om te vertellen waardoor zijn partij zich onderscheidt. De Partai Demokrat noemt zichzelf (volgens mij dit jaar voor het eerst, maar dat weet ik niet zeker) ‘nationalistisch-religieus’. Zo’n beetje het enige verschil in richting tussen Indonesische politieke partijen was dat ze óf een nationalistische óf een religieuze grondslag hebben, maar dat is hiermee dus ook opgeheven.
Alleen kon de campagneleider van PD niet vertellen waarin zijn partij zich dan onderscheidt van ‘gewone’ nationalistische partijen, zoals Golkar of PDI-P. ,,Wij respecteren andere religies, niet alleen de islam.” Was dat niet juist een kenmerk van nationalistische partijen?
En dan de PKS, een partij die althans bij de vorige verkiezingen een duidelijk profiel had als islamitische partij die vrij streng in de leer is. Parlementskandidaat Mohamad Sohibul Iman was duidelijk een slimme kerel, gepromoveerd in Japan, rector geweest van de Paramadina universiteit. Maar ook zijn partij gaat steeds meer lijken op de rest.
Dit jaar heeft de PKS niet alleen spotjes met vrouwen die een hoofddoek dragen, zei hij. ,,Want de PKS werd voor mensen synoniem aan de jilbab.” Ook benadrukte hij tegen ons dat de PKS niet per se vóór de islam is, maar voor religie; blijkbaar heeft de partij in Papua ook christelijke parlementsleden. En de PKS roept van de daken dat ze liever een coalitie vormen met een nationalistische dan met een religieuze partij.
Blijkbaar denken partijen dat ze de meeste stemmen trekken als ze zich qua beleid op de vlakte houden - meer voorspoed! minder corruptie! - en zo min mogelijk keuzes maken. En misschien is dat ook wel waar. Maar ik vraag me af of Indonesië na tien jaar democratie niet toe is aan een partij met een echt programma, die duidelijk maakt hoe dat gefinancierd wordt en die bereid is om zich na vijf jaar te laten afrekenen op een concreet resultaat.